Сатыбалды ишан Ғабдоллаұлының кесенесі

Облыстық маңызы бар киелі орындарға жатқызылған қазақ мемориалдық-мәдени сәулет өнерінің аса көрнекті ескерткіштерінің ішінде, Амангелді ауылының ескі зиратындағы екі күмбезді Ғабдоллаұлы Сатыбалды ишанның кесенесін бөліп көрсетуге болады. Сатыбалды Ғабдоллаұлы өз заманының ағартушы діни ғұламасы болған, көп саяхат жасады. Бала кезінен бастап діни ғылымды түсіне бастады. Әкесі Шомактың батасын алып, Сатыбалды Ташкентке аттанады. Ұзақ сапардан кейін көптеген мұқтаждықтар мен қиыншылықтардан аман өтіп, Ташкент медресесіне оқуға түсті, содан кейін оны ынталы студент ретінде Бұхараға оқуға жіберді. Ол 14 жылын оқуға арнады, содан кейін бас Орталық Азия мұсылман кеңесі мүшелерінің алдында емтихан тапсырып, бірауыздан – құрметті ишан атағына шешім қабылдады. Көп ұзамай Сатыбалды мұсылман ғибадатханасы – Меккеге  алғашқы қажылық жасады. Осы уақытқа дейін ол танымал тұлға болды және ол туралы даңқ Торғай даласындағы туған жерлеріне жетті. Торғай уезінің билеушісі Сүлеймен өзінің хабаршысы арқылы Сатыбалды ишанға шақырту жібереді. Ол шақыруды қуана қабылдады. Туған жерінде ол өз жерлестеріне тек Исламды ғана емес, сонымен қатар көптеген жылдар бойы шет елде кезіп, өмір сүрген көптеген күнделікті даналықтарды үйретті. Сатыбалды ишан жерлестерінің арасында өте құрметті болды, оларды отырықшы өмір салтына шақырды. Оның бастамасының арқасында ауданда бақтар мен бау-бақшалар пайда болды. Ғабдоллаұлы Сатыбалды ишан қайтыс болғаннан кейін қасиетті адам деп санала бастады. - Ескерткіш 1899 жылы Сатыбалды ишанның үлкен ұлымен тұрғызылған. Мұнда жөндеу жұмыстары жүріп жатыр, бірақ өте мардымсыз. Бұл біз мұнда бір нәрсе жасай бастағанда, ауа-райының бұзыла бастауына байланысты. Бірде олар жұмысты бастап жатқанда кесененің айналасында дауыл басталады. Ауылда күн бар, мұнда ештеңе көрінбейді, - деді Сатыбалды ишанның тікелей ұрпағы Әскербек Мурзин. - Ғимаратты ішінен жөндей отырып, мен Алматыдан маманды шақырдым, бірақ ол бірден іске кіріскен жоқ, тек мен бірінші кірпішті салғаннан кейін ғана бастады. Сатыбалды ишанның табиғаттан тыс қабілеттері туралы халық арасында көптеген әңгімелер сақталған. Сонымен, бір аңыз бойынша, қазір кесене тұрған жерде жылан алқабы болған, ол жыландармен толып кеткен. Бірақ, ескі тұрғындардың айтуынша, Сатыбалды ишан дұғалардың көмегімен бұл жерді улы мекендеушілерден тазарта алды. Әулие Ғабдоллаұлы Сатыбалды ишанның қабіріне тағзым етіп, одан 100 жылдан астам уақыт емделуін сұрап, бүкіл ауданнан адамдар келе бастады. Кесенеде Сатыбалды ишанның үлкен ұлы Файзулла және жақын досы Омар қалпе де жерленген.    

Толығырақ

2024 жылғы желтоқсан айының мерейгері

                                    20 желтоқсан

                                        Николай Иванович Киселёв

туғанына 100 жыл (1924-1980)

  Николай Иванович Киселёв 1924 жылы 20 желтоқсанда Семей облысында дүниеге келген. Жұмысшы отбасынан шыққан жігіт бала кезінен әскери болуды армандаған. 1942 жылдың тамызында майданға шақырылды. Барлық төрт қорғаныс белгісіне арналған нормаларды тапсырған ол өзін бірден майданға аттануға дайын деп есептеген, бірақ қолбасшылық оны сапер қызметіне дайындалу үшін іріктеп алған. 1943 жылдың мамырында Николай Иванович қызмет еткен бөлім Курск маңына келді. Осы жерде, әйгілі майдан доғасында, біздің армиямыз жауға қарсы батыл шайқас үшін нығайтылды. Елу күн бойы саперлік рота біздің қорғаныстың бірінші және екінші желілеріндегі танктен өтетін орындарды миналап шықты. 5 шілде күні таңертең Киселев пен оның бір топ жауынгері қарсы шабуылға тап болды. Бірнеше рет бомбаланған мина алаңын қалпына келтіріп, жаяу әскерлерге қарсыластың танкілік шабуылын тойтаруға көмектесті. Осындай жағдайда оның бөлімше командирі - тәжірибелі майдангер қаза тапты. Он сегіз жасар Николай Киселев оның міндеттерін өз мойнына алды - бірлескен күштердің шабуылдарына тойтарыс берілді. Комбат окопта оған Даңқ орденін табыс етіп, сержанттық атақ берілуімен құттықтады. 1943 жылдың қыркүйегінде ол саперлер тобымен Днепрдің оң жағалауындағы плацдармды басып алу отрядына қосылды. Олар фашистердің «шығыс білігінің» берілген учаскесін ойдағыдай залалсыздандырып, плацдармды басып алуды және ұстап тұруды қамтамасыз етті. Тапсырманы үлгілі орындағаны үшін Николай Иванович екінші дәрежелі Даңқ орденімен марапатталды. Праганы босату кезінде оның бөлімшесінің саперлері жауынгерлік жолдың бірнеше учаскесін жауды түбегейлі жеңуге дейін қорғады. Жеңіс күні батыл жауынгердің кеудесінде үшінші дәрежелі жауынгерлік Даңқ ордені жарқырады Николай Иванович Киселевке тағы екі жылдай әскерде қызмет етуге тура келді. Ата-анасына оралып, Ақжалға жұмысқа орналасып, кешкі мектепте оныншы сыныпта оқуын жалғастырады. Одан кейін Томск индустриалды техникумына оқуға түсіп, одан кейін аға маркшейдер болды. Оның шахтасында 7 жыл жұмыс істегеннен кейін, 1958 жылы Николай Иванович отбасымен Соколов-Сарыбай комбинатының құрылысына Рудныйға көшті. Алғашында «Южный» шахтасында аға маркшейдер болып жұмыс істеді, ал «Южный» руднигі «Солтүстік» шахтасымен біріктірілгенде Николай Иванович бас маркшейдер болып тағайындалып, осында 20 жыл еңбек етті. Николай Иванович Киселев үш дәрежелі «Даңқ» орденінен басқа, «Қызыл Жұлдыз» орденімен, екі «Ерлігі үшін» медалімен, «Праганы азат еткені үшін» және «Германияны жеңгені үшін» медальдарымен, Чехословакияның «Ерлігі үшін» және - «Халықтардың Елдік Радасы» поляк медалімен марапатталған. Николай Иванович Киселев 1980 жылы 5 маусымда жүрек талмасынан қайтыс болды. Оның есімін Мәскеудегі Поклонная төбесіндегі Ұлы Отан соғысы мұражайындағы мәрмәр пиластерден көруге болады.  

1. Дьячков, Иван. Он был полным кавалером Ордена Славы [Мәтін] : [ҰОС ардагері Н. И. Киселев туралы] / Иван Дьячков // Магнетит. – 2015. – 30 қаңтар. – Б. 5.
2. Кожамкулов, Д. Кавалер славы [Мәтін] : [ҰОС ардагерлері – қашарлықтар туралы] / Д. Кожамкулов // Рудненский рабочий. – 2010. – 26 наурыз – Б. 4.
3. Шиганцова, Елана. Салют, Победа! [Мәтін] : [о праздновании Дня Победы] / Е. Шиганцова, Л. Тимошкова // Магнетит. – 2006. – 12 мамыр. – Б. 1.    

       

Толығырақ

Құтан әулие кесенесі

Қостанай облысының киелі жерлерінің картасына енген рухани киелілердің бірі Амангелді ауданының Қарынсалды өзенінің жанындағы Амантоғай ауылының жанында орналасқан Құтан әулие кесенесі болып табылады. Құтан Аталықұлы (1690-1780) найман руынан шыққан, халық арасында оны «әулие» деп санаған, ол алдын ала болжау қабілетіне ие болған. Кутан әулие даналығымен, ақылымен және парасаттылығымен ерекшеленді. Халық оны «Бағаналының төрттағаны» деп атаған. Халық қауесеті оның Абылайхан кеңесінің мүшесі болғанын дәлелдеуі кездейсоқ емес. Құтан әулиенің отаны – Ұлытау баурайы. Торғай даласында ол өз ауылымен көшіп жүрді. Осы жерде ол қаза болды. Аңыз бойынша, оның ішінде қайтыс болуына байланысты ол туыстарына түйеге салып, онда бұл түйе қай жерге тоқтаса сол жерде жерлеуін өсиет етеді. Туыстары марқұмның соңғы тілегін орындады. Түйе тізесін жерге тигізіп, қазір Құтан әулие жерленген жерге тоқтағанша, керуен дала бойымен ұзақ жүрді. Әулиенің ұрпақтары қабірдің орнында 1977 жылы кірпіш мазар салған. 2008 жылы жаңа кесене салынды. Ол қайтыс болғаннан кейін екі жүз отыз жылдан астам уақыт өтсе де, адамдар оның табиғи күштеріне сенуді жалғастыруда. Мазарға жақын маңда кішігірім үйшік тұр, мұнда жолаушылар қону үшін тоқтауы және марқұмдарға құран бағыштауы мүмкін.  

Толығырақ

Тақырыптағы кітаптар. Күз.

Күз! Кресло-әткеншек және, әрине, жылы бүрген шай бар жайлы жамылғы, тыныштық пен сүйікті кітап!!! Армандар? Шынайылық? Орталық қалалық кітапхана назарыңызға күзгі көңіл-күйіңізді көтеретін кітаптар топтамасын ұсынады.

Толығырақ