Кейкі батырдың кесенесі

Қостанай облысының киелі жерлерінің картасына енген ескерткіштердің бірі-Кейкі батырдың кесенесі.

Кейкі батыр Амангелді Имановпен бірге тәуелсіздік үшін күресті және Қазақстандағы азаттық қозғалысы тарихындағы аты аңызға айналған тұлғалардың бірі болып саналады.

Кейкі батыр 1871 жылы Қостанай облысының Байтұма деген жерінде дүниеге келген және Орта жүздің Құлан қыпшақ руынан шыққан. Батырдың шын есімі-Нұрмағамбет Көкембайұлы, ол «жалғыз басты» немесе «тақуа» дегенді білдіреді.

Кейкі батыр қырағы, мерген атқыш болған, кез келген жағдайдан  нысанаға тиген.

90-шы жылдары Кейкі батырдың бас сүйегі Петербургтегі Кунсткамераның мұрағатында екені ресми түрде расталды. Содан сон Кейкінің басы Қазақстанға Ресей Ғылым Академиясының Ұлы Петр атындағы Антропология және этнография мұражайынан берілді. Венгрияның жаратылыстану ғылымдары мұражайының мамандары бас сүйегіне жалпы антропологиялық талдау жасап, халық қаһарманының бейнесін қалпына келтіру жұмыстарын жүргізді.

2017 жылғы 15 қыркүйекте Амангелді ауданында Кейкі батырдың кесенесі салтанатты түрде ашылып, онда қазақтың ұлы жауынгерінің сүйегі жерленген. Кесененің биіктігі-10 метр, күмбездің жоғарғы жағы жарты ай сыммен безендірілген. Ішінде құлпытас, батырдың портреттері мен үш тілдегі мәтіндері бар екі мемориалдық тақта орнатылған. Есіктерге құран аяттары салынған.

Салтанатты іс-шаралар Кейкі батырдың екі кесенесі арасында өтті: бұрын ұрпақтар салған жаңа және кішкентай ескі. Бір қызығы, олар бір-бірінен алыс емес. Жақын жерде жарыстар, күрес жарыстары өтті, адамдар ән айтып, би биледі. Бұл шынымен халықтық мерекелер болды. Әрине, адамдар кесенеге кіріп, ұлы батырды еске алу үшін басын иді.

Тарих шартты райға шыдамайды. Кейкі-батыр оның халқы тәуелсіз болуын армандады. Ол жеңілгендей көрінді. Бірақ уақыт бәрін өз орнына қойды. Бір ғасырға жуық уақыт өткен соң қазақстандықтар тарихи әділеттілікке және өз батырына құрмет көрсетті.