Әбдіғаппар ханның мавзолейі

        Қостанай облысының  сакралды орындарының тағы бірі  –  Аманкелді ауданының  Жаңақала  ауылында  орналасқан Әбдіғаппар ханның  құрметіне  қойылған  аппақ  мавзолейі. Абдигаппар Жанбосынулы (сол  кезеңдерде құжат бойынша оны  орыс тілінде  Абдулгафар Жанбосынов  деп атаған ) –  Тілеулі батыр мен Нияз бидің ұрпағы,  1916  жылғы  ұлт азаттық көтерілісінің көшбасшысы. Ол 1870 жылы  Торғай уезді Қараторғай  болысында туылды.

1916 жылдың  оқиғасына дейін де ол өз жерлестерінің  құрметіне бөленіп, суармалы егін егумен айналысып, өз ауылында мектеп ашқан.  1916 жылдың 21 қарашасында  13 болыс тұрғындарының өкілдерінің  кезекті отырысында Абдулгафар  Жанбосыновты   хан сайлады.

Абдигаппар-хан 20 халық төрешілерімен ақылдаса отырып, әскери жағдайға бейімделе дала демократиясының негізінде басқарды. Осылай барлық билік  кеңес мүшелері  өз еріктерімен сайлаған  тұлғаға  өтті.  Абдулгафар Жанбосынов бастаған отряд Орыс империясының әскеріне қарсы әрекет жасады. Оның әдістері Қазақстанның  көптеген аймақтарында  қалыптасты. Оның әскері  сапалы түрде жеңіп отырды. Отрядтар сапқа тұру мен қару қолдануды  үйренді. Әскері жақсара түскен Әбдіғаппар азаматтық қорғаныс  ұйымдастырумен айналысты. Нәтижесінде  Торғай өлкесі  1916 жылғы Қазақстандағы  ұлтазаттық көтерілісінің  ірі ошағына айналды.

Өзінің  аса мықты қолбасшылығы мен абыройының арқасында 1916 жылғы  ұлтазаттық  көтерілісінде  Амангелді Иманов  атағының арқасында  қол астына мыңдаған әскерді  жинай білді. Хан тағына  халық  алдындағы  беделімен  жетті. Ел басына күн туғанда  халық оны хан көтерді. Осылайша ол 1916 жылғы  халық  көтерілісінде  белсенді тұлғалардың біріне айналды.

1918  жылдың  наурызында  Орынбор қаласында  Абдулгафар Жанбосынов бірінші Торғай кеңестер съездіне  қатысып, кейінірек  кеңес билігіне қолдау көрсетуді тоқтатты.  1919 қараша айында  оны қызыләскерлер  атып тастады.

Абдигаппар-хананың  мавзолейі  2010  жылы құрылды. Құрылыс  материалдары  – арнайы  Атырау облысынын  әкелінген  ақ  тас.  Мавзолей   Абдигаппар-ханның ұрпақтарының тікелей қатысуымен  құрылды. Олар  Абдигаппар тегін алған. Бұл тектің өкілдері Астана және Алматы қалаларының  тұрғындары.