Ақын Нұржан Наушабаевтың жерленген орны

Қостанай ауданының Владимировка ауылының ескі мұсылман зиратында ақын Нұржан Наушабаевтың жерленген орны бар және онда ескерткіш орнатылған. Ол 1859 жылы Құттық ауылында дүниеге келді және 1919 жылы қайтыс болды. Нұржан анасынан ерте айрылып – ақын Шал Құлекеұлының бәйбішесі үлкен әжесі Ағайшаның қолында тәрбиеленді.   Алғашқы білімін ауыл молдасынан алған, кейін Троицк медресесінде оқыған. Өзін-өзі тәрбиелеумен белсенді айналысты, орыс, татар, башқұрт және басқа да түркі тілдерін еркін меңгерген. Нұржан ағартушы-ғалым Ыбырай Алтынсариннің жақын достары мен серіктерінің бірі болған.

Айтыстың ең күрделі түрі – жұмбақ айтысы. Бұл ауызша жарыста тапқырлық пен шешендік қана емес, сонымен бірге кең білім мен зеректік те көрінуі керек. «Әрбір көркем жанрдың өзіндік шыңдары, өзіндік жауһарлары бар. Сапарғали Қуанышев пен Нұржан Наушабаевтың айтысы осы тұрғыдан жұмбақ айтыстардан тамаша болып табылады»,-деп жазды Сәбит Мұқанов «Халық мұрасы» кітабында. Бұл айтыс сұрақ-жауап түрінде өтті, олардың әрқайсысы төрт қатардан тұрды. Қысқа түрде жұмбақты шешіп, қарсылас оны болжай алмайтындай етіп ойлап табу керек болды.

Ақын белгілі қазақ шешені, би Жиренше шешенді өзінің ұстазы деп санаған. Нұржанның көптеген әндері ауыздан – ауызға ауысып, оның талантын сүйетіндердің жадында сақталған. Соның ішінде бізге жеткен ән-шежіре, онда ақын алыс ата-бабаларды сипаттайды және қазақ халқының көптеген руларының қатыстылығын нақты көрсетеді. «Сегіз сері» поэмасы даланың аты аңызға айналған көтерілісшісі, батыр мен ақын Сегіз сері Шақшаққа арналған.

Білімге, ағартушылыққа шақыру, надандықты жою, халық дәстүрлерін сақтау, туған жеріне тағзым ету, ерлік пен батылдықты дәріптеу – ақын шығармашылығының негізгі тақырыптары. Оның поэзиясының ерекшелігі-Нұржан терең діндар адам бола отырып, әрбір өлеңінде Мұхаммед пайғамбарды еске алады. Ал кейбір аяттарда исламның, шариғат ережелерін сақтаудың маңызы түсіндіріледі.

 

Leave a Reply

Яндекс.Метрика