Русский
English1 тамыз
Батищев-Тарасов Степан Дмитриевич
туғанына 110 жыл
Степан Дмитриевич Батищев-Тарасов 1911 жылдың 1 тамызында Куйбышев облысының Белоозерка ауылында жарлы – шаруа Дмитрий Демьянович Батищевтің отбасында дүниеге келді. Көп ұзамай әкесі әскери қызметке алынды, ал 1914 жылы ол герман майданында қаза тапты. 1919 жылы анасы мать, Анна Яковлевна, екінші рет соғыс мүгедегі Иван Моисеевич Тарасовқа тұрмысқа шықты. Олар болашақ воспитывали будущего геологты екеуі бірге тәрбиеледі. Сондықтан Степан Дмитриевичтің қос тегі бар – Батищев-Тарасов.
1935 жылы ол Ленинград тау-кен институтының геология-барлау факультетін инженер-геолог мамандығы бойынша бітірген. Ал еңбек жолын студент болып бастаған.
Батищев-Тарасов ұзақ уақыт бойы Қостанай геологиялық-барлау трестінің бас инженері болды, оған Қазақстанда жаңа металлургия зауыттарын салу үшін минералдық-шикізат базасын құру және Торғай ойысының бүкіл аумағын кешенді зерттеу міндеті жүктелді.
Оның басшылығымен облыстағы геологиялық барлау жұмыстар айтарлықтай кеңіді. 1948 жылдың өзінде Таран ауданында сапасы жағынан Аятқа қарағанда анағұрлым жақсы Козырев және Қоржынкөл темір кен орындары анықталды. Сондықтан Козырев кен орнында Орал металлургтері үшін кен өндіру басталды.
1950 – 1956 жылдары Степан Дмитриевич жаңа металлургиялық зауыттар құру үшін шикізат базасын дайындау туралы КСРО Министрлер Кеңесінің бірқатар маңызды қаулыларын орындау бойынша үлкен жұмыс атқарды. Торғай темір, көмір, боксит, отқа төзімді саз сияқты пайдалы қазбалар бойынша қорлары оның тау-кен өнеркәсібінің екі жүз жылдық кезеңінде анықталған Орал ресурстарынан бірнеше есе көп болған елдің маңызды минералды-шикізат базаларының қатарына енді. Осы кезеңде тың және тыңайған жерлерді суландыру және осы ауданда геологиялық қызметті құру бойынша үлкен жұмыс жүргізілді. Кейіннен Қостанай геологиялық-барлау тресі базасында Солтүстік Қазақстан геологиялық басқармасы ұйымдастырылды
Темір кені кенорындарындағы негізгі жұмыстар аяқталғаннан кейін және олардың өнеркәсіпке берілгенінен кейін Батищев-Тарасов денсаулық жағдайы бойынша Геология және жер қойнауын қорғау министрінің бұйрығы бойынша Орал геология басқармасына Батыс Оралдағы маңызды тақырыптық партияның бастығы етіп ауыстырылды. Бұл тақырыптық партия Шығыс Орал бойынша геологиялық материалдарды жинаумен, жүйелеумен, жинақтаумен және геологиялық және геофизикалық жұмыстар жүргізу бойынша бірқатар ұсынымдар әзірлеумен айналысты, нәтижесінде магнетит кендері бойынша өңірдің перспективалары едәуір кеңейтілді және Қорған облысының аумағында бірқатар ірі кен келешегі бар алаңдар анықталды. 1957 жылы Степан Дмитриевичтің басшылығымен геолгтардың тобымен батыс-Орал бойынша өңірлік кешенді геологиялық-барлау жұмыстарының жоспары құрылды, ол негізінен 1958 жылдың сәуірінде Мәскеуде өткен РКФСР Бас геологиясының Сараптамалық-геологиялық кеңесінің арнайы бірлескен сессиясында таңдап алынды.
Батищев-Тарасовтың орасан зор ұйымдастырушылық дарыны және үлкен теориялық дайындығы күрделі мәселелерді шешуге шығармашылықпен қарауға мүмкіндік берді. талант пен берік теориялық дайындық күрделі мәселелерді шешуге шығармашылықпен қарауға мүмкіндік берді. Геолог Үлкен Торғайдың жер қойнауын зерттеуге және оның табиғи байлықтарын игеруге зерттеуші ретіндегі өзінің айрықша дарынын берді.
Степан Дмитриевич үлкен ғылыми және практикалық қызығушылық тудыратын жүзден астам қолжазба және баспа жұмыстарын жасады, геология-минералогия ғылымдарының докторы ғылыми дәрежесіне диссертацияны сәтті қорғады. Қазақстанның қара металлургиясының шикізат базасын құрудағы және жер қойнауын зерттеудегі зор еңбегі үшін 1958 жылы Степан Дмитриевич Батищев-Тарасов Қазақ КСР Ғылым Академиясының корреспондент-мүшесі болып сайланды. Үлкен Торғайдың, содан соң ССТКБКның көптеген геологтары өздерін оның шәкірттері деп санаған. Уақыт өте келе, ол ерекше талант пен көрнекті ұйымдастырушылық қабілетке ие болған, ХХ ғасырдың ең ірі геологтарының бірі екендігі белгілі болды.
Қарағанды металлургиялық зауытының кен базасын құрғаны үшін 1951 жылы Степан Дмитриевич Батищев-Тарасов Сталин сыйлығының лауреаты атағын алды, ал 1957 жылы Соколов-Сарыбай кенорнының тобын ашқаны және барлағаны үшін Ленин сыйлығымен марапатталды. Сондай-ақ ол екі рет «Еңбектегі ерлігі үшін» медальімен марапатталды.